Codzienny pośpiech, stres, napięcie i nadmiar bodźców cyfrowych to częste przyczyny bezsenności, objawiającej się m.in. problemami z zasypianiem i częstymi pobudkami w nocy. W takich sytuacjach pomocne bywają metody naturalne, wspomagające relaksację ciała i umysłu. Jedną z nich jest melisa przed snem – roślina od wieków znana i stosowana przy różnych dolegliwościach, w tym tych związanych z zaburzeniami snu. Czy filiżanka naparu z melisy lub inne postacie tego zioła faktycznie są warte uwagi? Sprawdź!
Właściwości melisy – zioło znane od wieków
Udokumentowane wzmianki o melisie pochodzą już z czasów starożytnych. Roślina ta zaliczana jest do jasnowatych. Występuje w kilku odmianach, z których zdecydowanie wartą uwagi jest melisa lekarska (Melissa officinalis L.). To, co cenimy w niej najbardziej, to liście i ulistnione pędy, które są bogate w olejki eteryczne i związki o licznych właściwościach pozytywnie wpływających na organizm, m.in. flawonoidy, garbniki i kwasy fenolowe.
Nazywana cytrynowym zielem jest chętnie wykorzystywana w kulinariach – pasuje do sałatek, likierów czy ciast. Z kolei melisa w kosmetyce sprawdza się jako dodatek do produktów tonizujących czy oczyszczających. Preparaty z jej zawartością, dostępne w aptekach i sklepach zielarskich, służą również osobom, które mają problemy ze zdrowiem fizycznym i psychicznym oraz z zaburzeniami snu właśnie. Ponadto melisa wykazuje cenne właściwości antybakteryjne, wspiera układ trawienny, a ponieważ działa żółciopędnie – może także poprawiać apetyt.
Jak działanie melisy może wpływać na sen?
Melisa stosowana jest przy bezsenności – skraca czas latencji (zasypiania) oraz łagodzi rozdrażnienie, uczucie przybicia czy tachykardii pod wpływem pobudzenia układu nerwowego. Napar z melisy jest zatem idealnym napojem przed snem, m.in. dzięki zawartych w nim olejkach eterycznych, np. cytralu i kariofilenie.
Przede wszystkim melisa działa na ośrodkowy układ nerwowy, co skutkuje łagodnym obniżeniem napięcia psychicznego i wsparciem procesów relaksacyjnych. Zawarte w niej związki oddziałują także na neuroprzekaźniki, które biorą udział w przygotowywaniu organizmu do snu. Melisa przed snem może więc realnie wpływać na jakość i długość odpoczynku, przede wszystkim poprzez:
- ułatwienie wieczornego wyciszenia przy stresie i natłoku myśli;
- skrócenie czasu zasypiania;
- poprawę jakości snu (sen spokojny, z wydłużeniem faz snu głębokiego);
- ograniczenie liczby pobudek w nocy (odpoczynek ciągły, z większą liczbą pełnych cyklów snu NREM i REM).
Kto może pić herbatkę z melisy i jak często?
Delikatne właściwości uspokajające melisy sprawiają, że polecana jest osobom z wieloma problemami. Ma korzystny wpływ na układ nerwowy i może pomóc w przypadku przewlekłego stresu, napięcia emocjonalnego, stanów lękowych czy nadpobudliwości. Zaliczana jest do najpopularniejszych ziół na sen, chociaż nie ma działania typowo nasennego. W sposób naturalny wspomaga wyciszenie i odpręża. Jest pomocna także dla osób z dolegliwościami żołądkowymi – wspiera trawienie, działa rozkurczająco, redukuje kolki i wzdęcia, poprzez relaksację układu nerwowego może łagodzić objawy zespołu jelita drażliwego.
Melisa jest skuteczna i jednocześnie nie uzależnia. Zwykle może więc być stosowana długotrwale przy bezsenności, trudnościach z zasypianiem czy niskiej jakości snu spowodowanej głównie napięciem psychicznym. To właśnie od systematyczności stosowania zależy jej skuteczność. Pierwsze efekty najczęściej można zauważyć dopiero po kilku dniach lub tygodniach. Osoby dorosłe zwykle mogą pić napar z suszonych lub świeżych liści melisy 1–3 razy dziennie (ostatnią filiżankę najlepiej godzinę przed snem, ewentualnie pół godziny).
W aptekach można kupić również dostępne bez recepty drażetki, tabletki i syropy z melisą. Wówczas należy się kierować dawkowaniem zalecanym w ulotce konkretnego produktu. Przy stresie i problemach ze snem pomóc może również aromaterapia z olejkiem z melisy. Ten bywa stosowany także przy ukąszeniach owadów, ponieważ łagodzi podrażnienia skóry i przynosi ulgę przy swędzeniu.
Jak przygotować napar z melisy lekarskiej?
Najpopularniejszą formą stosowania tego zioła jest picie naparu. Można go szybko przygotować z suszonych liści melisy lekarskiej – warto wybierać surowiec dobrej jakości, kupiony w aptece lub sklepie zielarsko-medycznym.
Wystarczy 1–2 łyżeczki suszu zalać gorącą wodą – nie powinna ona wrzeć, dlatego po zagotowaniu odczekaj ok. 1 minutę i wtedy wlej ją do filiżanki lub szklanki (ok. 150–200 ml). Możesz też wybrać saszetki, które zawierają gotową, odmierzoną ilość melisy (ok. 2 g). Kolejno zakryj całość spodkiem i odczekaj ok. 5–15 minut – im dłużej napar będzie pod przykryciem, tym jego smak będzie intensywniejszy. Tego rodzaju herbata przed snem ma przyjemny, cytrynowy aromat. Lepiej jej nie dosładzać, zwłaszcza na noc.
Jakie są przeciwwskazania do picia melisy i skutki uboczne?
Melisa ma łagodne działanie, ale jak w przypadku każdego zioła istnieją pewne przeciwwskazania do stosowania oraz czynniki, przy których należy zachować szczególną ostrożność i najlepiej skonsultować się z lekarzem. Są to:
- niskie ciśnienie krwi – melisa może je dodatkowo obniżać;
- ciąża i karmienie piersią – stosowanie ziół wymaga porady lekarza;
- wiek – po konsultacji z lekarzem można stosować melisę nawet u małych dzieci i niemowląt;
- przyjmowanie innych środków uspokajających lub nasennych;
- uczulenie na składniki melisy.
Ze względu na właściwości uspokajające niekiedy melisa, po dłuższym i nadmiernym spożyciu, może powodować senność w ciągu dnia i / lub lekkie zawroty głowy. Innymi, sporadycznie występującymi, skutkami ubocznymi jej stosowania mogą być problemy żołądkowo-jelitowe i reakcje alergiczne. Warto też pamiętać o tym, by nie spożywać równocześnie kilku produktów z melisą w składzie, ponieważ może to spowodować przedawkowanie substancji. Przy zażywaniu leków i innych środków farmakologicznych warto też skonsultować z lekarzem możliwość stosowania naparów z melisy na sen.
Filiżanka melisy dziennie jako rytuał, a nie remedium
Pamiętaj, że w przypadku chronicznego stresu, bezsenności czy innych zaburzeń snu sam napar z melisy może nie wystarczyć. Jeśli chcesz zapewnić sobie lepszy sen, postaw na kompleksowe podejście – zdrowa dieta, higiena snu, aktywność i wieczorna rutyna na pewno Ci w tym pomogą.
Spokojna chwila z filiżanką ciepłego naparu z melisy przed snem jest doskonałym sposobem dbania o wieczorną rutynę. Dobrze jest ustalić jedną porę na jej picie, dzięki czemu organizm otrzyma sygnał o zbliżającej się porze odpoczynku. Podobnie może działać mleko na noc, kolacja i kąpiel o tej samej godzinie, a także czas na realizację miłego hobby – ważne jest, aby każdy wieczór był jak najbardziej podobny do pozostałych, dzięki czemu organizm wyczuje, kiedy ma się przygotować do snu.
FAQ
Czy można pić melisę wieczorem?
Tak. Wypicie szklanki melisy to popularny sposób na wyciszenie się i relaks organizmu przed snem. Wieczór jest najlepszą porą do jej spożywania, chociaż napar w celu uspokojenia można pić również w ciągu dnia.
Ile czasu przed snem pić melisę?
Zaleca się picie melisy lekarskiej na ok. 30–60 minut przed snem. Nie jest to środek typowo nasenny, dlatego efekty w postaci uspokojenia i łatwiejszego zasypiania zwykle pojawiają się po minimum kilku dniach regularnego stosowania.
Co daje picie melisy na noc?
Regularne picie melisy na noc może ułatwić zasypianie, zmniejszyć liczbę wybudzeń w nocy i poprawić ogólną jakość snu. Melisa działa też uspokajająco, pomaga osobom żyjącym w stresie, jak również wspiera żołądek i jelita, przynosząc ulgę przy dolegliwościach trawiennych.
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/341545,melisa-wlasciwosci-dzialanie-i-dawkowanie
- https://pans.krosno.pl/herbalism/wp-content/uploads/sites/55/2023/02/Znaczenie-swiatla-rytmu-okolodobowego-oraz-snu-dla-zdrowia.pdf
- https://czasopisma.up.lublin.pl/ah/article/view/622
- https://o-lekach.pl/jak-poprawic-jakosc-snu-przeglad-lekow-i-suplementow-na-sen/
- http://postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2017/12/pf_2017_215-222.pdf
