Historia czerwonej herbaty sięga starożytnych Chin, gdzie napój ten przeznaczony był dla arystokracji. Dziś po różne jego rodzaje sięga wielu z nas – dla smaku i aromatu, ale też wartości zdrowotnych. Jednak nie przez wszystkich może być on spożywany przed snem. Kiedy i dlaczego czerwona herbata na noc jest dobrym wyborem, a w jakich sytuacjach lepiej z niej zrezygnować? Przybliżamy ten temat w poniższym artykule.
Czym właściwie jest czerwona herbata i co ją wyróżnia?
Herbata to napar, który powstaje poprzez zalanie wrzątkiem liści, pąków i łodyg otrzymywanych z roślin z rodzaju kamelia (Camellia). Surowiec poddaje się różnym procesom – więdnięciu, skręcaniu, utlenianiu (leżakowaniu), suszeniu, fermentacji. W zależności od sposobu wytwarzania powstają herbaty: biała, żółta, zielona (najmniej przetworzone) czarna (ulung, najbardziej przetworzona) oraz pośrednia – herbata pu-erh, często nazywana w Polsce czerwoną.
Herbata czerwona poddawana jest dodatkowo procesowi leżakowania i fermentacji z udziałem mikroorganizmów, co skutkuje:
- poprawą smaku i aromatu – pu-erh ma wyrazisty, lekko gorzki aromat, który nieco zanika wraz z czasem jej przechowywania;
- wydłużeniem okresu przydatności do spożycia;
- poprawą właściwości zdrowotnych – fermentacja może zwiększyć zawartość składników odżywczych oraz ich biodostępność.
Co ciekawe, proces fermentacji czerwonej herbaty może trwać od kilku miesięcy do nawet kilkudziesięciu lat. W tym czasie namnażające się mikroorganizmy w różnym stopniu rozkładają związki organiczne zawarte w liściach. Skutkuje to tworzeniem się kolejnych, pożądanych substancji. Zarówno walory smakowe i aromat, jak i właściwości poszczególnych herbat pu-erh mogą się więc różnić w zależności od zastosowanego procesu produkcji.
Pobudzenie czy relaks – jak czerwona herbata wpływa na organizm?
Kofeina obecna w herbacie bywa potocznie nazywana teiną, chociaż w rzeczywistości związki te mają tę samą budowę. Kofeina wykazuje działanie pobudzające, dlatego właśnie lepiej unikać czarnej herbaty czy kawy przed snem. Jednak w przypadku herbaty czerwonej ilość tej substancji jest ograniczona.
Co więcej, zwłaszcza długo dojrzewające pu-erh zawierają też L-teaninę – aminokwas, który pozytywnie wpływa na układ nerwowy, poprawia nastrój i funkcje poznawcze, wpływa na stan relaksacji i może redukować stres.
Czy warto pić czerwoną herbatę pu-erh na noc?
Czerwona herbata zawiera umiarkowaną ilość teiny, dlatego wypicie filiżanki przed snem u większości osób nie utrudnia zasypiania. Inaczej może być w przypadku osób wrażliwych na pobudzające działanie kofeiny – wówczas picie czerwonej herbaty na noc nie zawsze jest dobrym pomysłem.
Warto więc podejść ostrożnie do picia czerwonej herbaty – sprawdzić, jak działa na nasz organizm. Jeśli nie spowoduje pobudzenia, może być doskonałym, naturalnym sposobem na skrócenie czasu zasypiania i poprawę jakości snu. W przeciwnym razie lepiej wybrać zioła na sen pozbawione kofeiny.
Często już samo włączenie ciepłego napoju do wieczornej rutyny pomaga ustabilizować rytm okołodobowy i uspokoić emocje po ciężkim dniu. Ponadto czerwona herbata wykazuje liczne właściwości prozdrowotne, które pośrednio również mogą przełożyć się na lepszy sen.
Najważniejsze właściwości czerwonej herbaty
Czerwona herbata jest znana ze swoich właściwości prozdrowotnych. Przede wszystkim wspomaga trawienie i odchudzanie, ale jest też sprzymierzeńcem w walce ze starzeniem się, wysokim cholesterolem czy stresem.
Napar z czerwonej herbaty jako wsparcie trawienia
Dyskomfort trawienny często przekłada się na problemy ze snem – utrudnia zasypianie, powoduje wybudzanie się w nocy. Herbata czerwona pobudza wydzielanie soków trawiennych, usprawnia perystaltykę jelit i wspomaga trawienie tłuszczów. Systematyczne picie czerwonej herbaty może więc wpłynąć pozytywnie na jakość snu szczególnie u osób z wrażliwym układem pokarmowym.
Pamiętaj jednak, że zgaga, nudności czy wzdęcia to najczęściej efekt diety. Czerwonej herbaty nie można traktować jako sposobu na cofnięcie skutków ciężkiej kolacji, a jedynie wsparcie w sytuacjach, gdy sporadycznie zdarzy Ci się zjeść coś niezdrowego. Podstawą dbałości o zdrowie, jak również ważnym elementem higieny snu, jest zbilansowana, lekkostrawna dieta.
Czerwona herbatka a odchudzanie i utrzymanie optymalnej masy ciała
Czerwona herbata wykazuje właściwości wspomagające odchudzanie. Wynikają one z zawartych w niej związków, głównie polifenolów, które redukują stężenie cukru we krwi i tym samym mogą zmniejszyć ochotę na słodkie oraz ograniczyć napady głodu w środku nocy – co stanowi częsty powód obniżenia jakości snu i skrócenia czasu jego trwania. Herbata pobudza też procesy trawienne i metabolizm tłuszczów, dlatego może pomóc w redukcji masy ciała u osób z nadwagą i otyłością.
Jednak i w tym przypadku warto pamiętać, że pu-erh może wspomóc proces odchudzania, ale nie zastąpi diety i aktywności fizycznej.
Właściwości zdrowotne herbaty a starzenie się organizmu
Czerwona herbata ma właściwości silnie antyoksydacyjne. Neutralizuje wolne rodniki, które przyczyniają się do przedwczesnego starzenia się organizmu, jak również wielu chorób. Jej regularne spożywanie może więc wesprzeć dbałość o zdrowie fizyczne i urodę.
Jakie jeszcze właściwości ma czerwona herbata?
Polifenole, będące silnymi antyoksydantami, wykazują również działanie przeciwzapalne i stymulujące układ odpornościowy. Uważa się też, że pozytywny wpływ czerwonej herbaty dotyczy układu krążenia, poprzez redukcję stężenia cholesterolu całkowitego i szkodliwej frakcji LDL. Działanie takie przekłada się na wsparcie walki z chorobami sercowo-naczyniowymi.
Jak prawidłowo parzyć czerwoną herbatę?
Jeśli chcesz włączyć herbatę pu-erh do wieczornej rutyny, aby korzystać z jej działania lub po prostu cieszyć się wyjątkowym smakiem i aromatem, warto przestrzegać kilku zasad podczas jej zaparzania:
- wybieraj dobrej jakości surowce;
- na szklankę wody (ok. 200 ml) wykorzystuj 1 łyżeczkę suszu (lub 2, jeśli chcesz uzyskać mocniejszy napar);
- zalewaj herbatę wodą o temperaturze ok. 90–95°C (minutę po zagotowaniu);
- parz ok. 1–3 minuty;
- liście można parzyć wielokrotnie, za każdym kolejnym razem wydłużając czas parzenia.
Herbata czerwona – przeciwwskazania i skutki uboczne
Pomimo licznych prozdrowotnych właściwości, czerwona herbata na noc nie jest polecana dla każdego. Szczególną ostrożność należy zachować jeśli:
- po wypiciu czerwonej herbaty przed snem zauważasz pobudzenie, przyspieszone bicie serca, trudności w zasypianiu;
- napój powoduje u Ciebie potrzebę częstszych wizyt w toalecie (działa moczopędnie), co może skutkować snem przerywanym;
- przyjmujesz leki lub suplementy – herbata pu-erh może zaburzać wchłanianie żelaza i wchodzić w interakcje z lekami, dlatego jej spożywanie należy skonsultować z lekarzem;
- masz wrażliwy układ pokarmowy – u osób z nadwrażliwością picie herbaty czerwonej, zwłaszcza na pusty żołądek, może powodować podrażnienia i zgagę, dlatego lepiej włączyć ją do posiłku;
- chorujesz przewlekle, np. cierpisz na nadciśnienie, choroby układu pokarmowego (np. wrzody, zespół jelita drażliwego), masz anemię, choroby nerek – skonsultuj spożywanie pu-erh z lekarzem;
- jesteś w ciąży lub karmisz naturalnie – niektóre rodzaje herbaty czerwonej są bezpieczne i polecane kobietom w ciąży i karmiącym piersią, ale część z nich – ze względu na zawartość kofeiny i możliwość wypłukiwania minerałów (głównie żelaza) – przeciwnie, dlatego należy wybierać najlepsze herbaty i w razie wątpliwości skonsultować ich spożywanie z lekarzem.
Spożywanie czerwonej herbaty na noc – podsumowanie
Czerwona herbata na noc może być smaczną alternatywą dla innych napojów, zwłaszcza w przypadku osób, które chcą poprawić trawienie i przemianę materii. Pomimo zawartości teiny, na wiele osób działa neutralnie lub nawet wyciszająco, co sprzyja zasypianiu.
Pamiętaj jednak, że czerwona herbata może jedynie wspomóc redukcję dolegliwości, które utrudniają zasypianie i łagodnie odprężyć ciało i umysł. Nie jest to remedium na wszystko, dlatego jeśli masz problemy sugerujące zaburzenia snu, przeanalizuj swój styl życia (dietę, aktywność, poziom stresu), zmień złe nawyki i dbaj o higienę snu, a jeśli to nie pomoże – sięgnij po pomoc specjalistów.
FAQ
Czy czerwoną herbatę można pić przed snem?
Czerwona herbata może być pita przed snem przez osoby niewrażliwe na zawartość kofeiny. Lepiej też dołączyć ją do kolacji, a nie wypijać tuż przed położeniem się do łóżka.
Co daje picie czerwonej herbaty?
Czerwona herbata wykazuje właściwości wspierające odchudzanie, poprawiające trawienie i antyoksydacyjne. Może też obniżać poziom cholesterolu, a na część osób działa relaksująco.
Kiedy nie pić czerwonej herbaty?
Ostrożność przy spożywaniu czerwonej herbaty powinny zachować osoby z chorobami układu trawiennego (jak wrzody), sercowo-naczyniowego (jak np. nadciśnienie), anemią, schorzeniami nerek, a także kobiety w ciąży i karmiące, osoby nadmiernie pobudzone i zauważające trudności w zasypianiu po wypiciu takiego napoju.
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/176953,herbata-w-diecie-czy-to-wylacznie-przyjemnosc-czy-tez-efekt-zdrowotny
- https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/70753,zdrowotne-wlasciwosci-herbaty
- https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/1234
- https://www.researchgate.net/profile/Katarzyna-Marchwinska/publication/329644330_Antimicrobial_activity_of_essential_oils_against_pathogenic_and_cosmetic_spoilage_microorganisms/links/602a4bd592851c4ed571fca8/Antimicrobial-activity-of-essential-oils-against-pathogenic-and-cosmetic-spoilage-microorganisms.pdf
- https://dietetycy.org.pl/herbata-a-zdrowie-walory-zdrowotne-herbaty/
- https://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2013/1/BR%201-2013%20-%20s.%20048-052.pdf
- https://www.czasopisma.uph.edu.pl/cameraseparatoria/article/view/2032
