Sen jest efektywny, jeśli zapadamy w niego bez problemu, przesypiamy nieprzerwanie właściwą ilość godzin i budzimy się wypoczęci. Często jednak przyczyną jego zaburzeń bywa hałas dobiegający z otoczenia, trudności w wyciszeniu emocji czy wiele innych problemów. Rozwiązaniem mogą okazać się fale akustyczne o odpowiedniej częstotliwości. Sprawdź, czym jest i jak działa biały szum dla dorosłych!
Biały szum – co to takiego i z czego wynika „szum” wokół niego?
Fale akustyczne, czyli po prostu dźwięki, są odbierane, przetwarzane i interpretowane przez narząd słuchu. Ludzkie ucho „słyszy je” w zależności od ich częstotliwości. Biały szum, inaczej biały dźwięk (z języka angielskiego white noise) jest monotonnym dźwiękiem, czyli takim, który cechuje się równą, niezmienną częstotliwością i siłą natężenia. Zdecydowanie nie jest to więc rytmiczna muzyka czy hałasy dobiegające z zatłoczonej ulicy. Jest to jednostajny dźwięk, który się nie zmienia – równy, spokojny szum o potencjalnie pozytywnym wpływie na ciało i umysł.
Już w życiu płodowym szum biały jest słyszalny. Gdy dziecko pływa w wodach płodowych w brzuchu mamy, dźwięki docierające do jego uszu są tłumione przez płyn. Można porównać je do mowy słyszanej z drugiego brzegu płynącej rzeki – przytłumione, niezbyt głośne, a przez to spokojne i odprężające.
Ponieważ szum taki może maskować dźwięki niepożądane, czyli nagłe i prowadzące do dekoncentracji lub wybudzania, znajduje on zastosowanie w przypadku zaburzeń snu zarówno u dzieci, jak i dorosłych.
Czym jest biały szum – przykłady takich dźwięków odbieranych przez słuch człowieka
Białe dźwięki powszechnie występują w otoczeniu. Niekiedy ich nie wychwytujemy przez inne źródła hałasu i pomijamy przez pośpiech w życiu codziennym. Ten rodzaj dźwięków z otoczenia wytwarzają m.in.:
- morskie fale,
- deszcz,
- wodospad,
- wiatr,
- suszarka do włosów,
- okap kuchenny,
Korzyści ze słuchania szumu przed snem przez niemowlęta i dorosłych – fakt czy mit?
Noworodki są przyzwyczajone do snu przy szumie. Podobnie jak do kołysania. Naturalne jest więc, że tulenie, ruchy i pewne dźwięki działają na nie uspokajająco. Mitem jest myśl, że dziecko przyzwyczaja się do noszenia i spania w ciszy po narodzinach. Nie bez powodu, by uspokoić dziecko, zaleca się jego kołysanie, nucenie spokojnej melodii i owijanie kocykiem w celu ułożenia w pozycji płodowej.
Wbrew pozorom przyzwyczajenia takie często utrzymują się znacznie dłużej niż do okresu niemowlęcego. Wiele osób dorosłych odczuwa bezpieczeństwo dzięki właściwej pozycji do snu i optymalnym warunkom otoczenia. Pomocne są też impulsy dźwiękowe – biały szum poprawia jakość snu, ułatwia zasypianie i utrzymanie nieprzerwanego odpoczynku, co jest faktem, ale też nie bezwzględnym remedium na wszystkie problemy ze snem.
Jak biały szum pomaga zasnąć i utrzymać nieprzerwany sen?
Dźwięk o tej samej częstotliwości i natężeniu, który jest monotonny i powtarzalny wpisuje się w podstawowe zasady prawidłowej higieny snu. Organizm człowieka przyzwyczaja się do rutynowych czynności i czynników na niego wpływających. Kojarzymy obrazy, smaki, odczucia i dźwięki oraz przypisujemy do nich określone zachowania. Właśnie dlatego wieczorną kąpiel, chwilę relaksu, słuchanie muzyki czy właśnie białego szumu zaliczamy do bodźców działających usypiająco.
Gdy kładziemy się do łóżka, przeszkodą w zaśnięciu bywa natłok myśli. Utrudnieniem w zasypianiu bywają też głośne, intensywne dźwięki. Słysząc bicie zegara, hałasy dobiegające zza okna czy nawet chrapanie partnera wpadamy w podenerwowanie. Biały szum sprawia, że nie docierają do nas żadne niepożądane dźwięki lub przynajmniej są one przytłumione. Dzięki temu możemy się zrelaksować i spokojnie zasnąć.
Kiedy warto stosować biały szum dla dorosłych?
Szum biały przynosi ulgę osobom, które źle tolerują brak ciszy. Nie jest to jednak norma. Zdarzają się wyjątki – wiele osób lubi spać w hałasie, co zwykle wynika z przyzwyczajeń. Niektórzy bez problemu zasypiają przy włączonym telewizorze, głośnej muzyce czy miejskim zgiełku. Wówczas słuchanie białego szumu raczej się nie sprawdzi. Jeśli jednak należysz do osób, które lepiej śpią przy odgłosach padającego deszczu lub masz lekki sen, który łatwo zakłócić przez hałas – z pewnością zainteresują cię szumy.
Ponadto biały szum przynosi ulgę osobom cierpiącym na szumy uszne. Objaw taki ma wiele przyczyn. Może wynikać z zaburzeń w obrębie narządu słuchu, blokad mechanicznych (narośli i innych zmian w obrębie ucha) czy wrażeń subiektywnych. Jeśli kontrolowany szum przybiera na głośności, ten niepożądany zostaje „wyciszony”.
Podsumowując, biały szum jest najczęściej wykorzystywany w przypadku problemów z zasypianiem, bezsenności i częstych wybudzeń spowodowanych zwłaszcza przez hałas.
Czy urządzenia emitujące biały szum mogą być szkodliwe?
Przytłumione dźwięki określane jako biały szum pomagają się odprężyć i pozytywnie wpływają na organizm w czasie snu. Podstawą jest jednak właściwe korzystanie z tej metody. Długotrwały dźwięk o zbyt wysokim natężeniu może przyczyniać się do rozwoju zaburzeń słuchu. Najlepiej więc korzystać z takich urządzeń przez możliwie najkrótszy czas, np. tylko podczas zasypiania. Pomocna okazuje się więc opcja automatycznego wyłączania. Głośność należy ustawiać możliwie najniżej, a samo urządzenie położyć w rogu pokoju, a nie blisko głowy.
Biały, niebieski, brązowy, różowy i fioletowy szum – różnice
Różnica pomiędzy każdym dźwiękiem wynika z ich intensywności i zakresu częstotliwości. Szum może brzmieć skrajnie różnie. Poza tym białym wyróżnia się też m.in.:
- Szum różowy – jest zbliżony do białego, ale cechuje się wyższą częstotliwością. Jest więc nieco głośniejszy, dlatego zamiast odgłosu płynącego strumienia, różowy szum przypomina raczej wysoki wodospad.
- Szum brązowy – takie dźwięki przypominają wiatr. Brązowy szum jest spokojny i jednostajny, ale nie typowo równomierny. Dźwięki takie określa się jako głębokie, ale też niskie, mocne.
- Szum niebieski – zawiera dźwięki o wysokiej częstotliwości, które narastają wraz z ich głośnością. Można je porównać do mocnego deszczu lub prysznica.
- Szum fioletowy – narasta podobnie jak niebieski, ale nieco szybciej. Są to raczej wysokie tony.
Szukając generatora szumów, należy wybierać ten, który odpowiada naszym preferencjom. Niektóre są ciche, przypominają dźwięki natury i działają kojąco. Inne natomiast są głośniejsze, dzięki czemu lepiej tłumią dźwięki z otoczenia i utrudniają koncentrację, a to uniemożliwia zbyt intensywne myślenie przed snem i ułatwia zasypianie.
Źródła:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34049045/
- https://www.sleepfoundation.org/noise-and-sleep/white-noise
- https://www.verywellhealth.com/white-noise-and-sound-sleep-2224280
- https://www.nytimes.com/wirecutter/reviews/best-white-noise-machine/
