Problemy z zasypianiem z każdym rokiem dotyczą coraz większego grona osób w różnym wieku. Przyczynami bezsenności często są złe nawyki, niewłaściwa higiena snu i stres. Jednak bezsenność może mieć związek także z chorobami występującymi w obrębie różnych układów organizmu. Wśród nich znajdują się zaburzenia czynności tarczycy wpływające na pracę całego organizmu. Sprawdź, na czym polega zależność między bezsennością a tarczycą i jak takie choroby, jak zapalenie tarczycy, nadczynność i niedoczynność gruczołu tarczowego, wpływają na senność w ciągu dnia i jakość snu w nocy.
Czy zaburzenia tarczycy mogą powodować problemy ze snem?
Tarczyca to jeden z największych gruczołów wydzielania wewnętrznego, umiejscowiony w dolnej, przedniej części szyi. Prawidłowe funkcjonowanie tego narządu jest niezbędne do pracy niemal wszystkich układów w ciele człowieka.
Jednym z najważniejszych hormonów w organizmie człowieka jest TSH. To właśnie pod wpływem tej substancji możliwa jest produkcja przez tarczycę hormonów takich jak:
- fT3 (trijodotyronina),
- fT4 (tyroksyna),
- kalcytonina.
Tarczyca wytwarza też hormony T2 i T1 biorące udział w reakcjach z takimi substancjami jak kortyzol, insulina czy hormony płciowe. Związki produkowane przez tarczycę mają więc istotny wpływ zarówno na pracę układu nerwowego, oddechowego, płciowego, jak i regulację procesów metabolicznych oraz związanych z układem immunologicznym.
Praca tarczycy i wydzielanie hormonów mają więc istotny wpływ na stan naszego zdrowia oraz codzienne funkcjonowanie. Znacząca jest też zależność między brakiem snu a poziomem TSH. Jeżeli masz problemy z zasypianiem, cierpisz na bezsenność lub nie wysypiasz się mimo przespania wystarczającej liczby godzin, a problemom ze snem towarzyszą inne charakterystyczne objawy, może to być sygnał, że warto wykonać badania pod kątem poziomu hormonów tarczycy. Dowiedz się więcej na ten temat!
Bezsenność a zaburzenia tarczycy – objawy
Pomiędzy tarczycą a snem występuje ścisła współzależność. Niepokojące objawy u osób cierpiących na zaburzenia tego gruczołu mogą powodować nie tylko problemy z zasypianiem, uporczywe przekładanie się z boku na bok czy o wiele wcześniejsze wstawanie, niż jest taka potrzeba. To także niedostateczna jakość snu, nieprawidłowy cykl snu i wybudzanie nawet kilka razy w ciągu nocy, które uniemożliwiają skuteczny odpoczynek i regenerację, a tym samym nabranie sił na kolejny dzień.
Osoby, u których występuje bezsenność związana z nieprawidłowościami w zakresie funkcji tarczycy, doświadczają najczęściej takich objawów jak:
- bezsenność lub nadmierna senność,
- kłopoty z pamięcią,
- zmęczenie,
- problemy z koncentracją,
- spadek nastroju,
- przybieranie lub utrata na wadze,
- rozdrażnienie,
- stany i zaburzenia lękowe,
- wypadanie włosów,
- zwiększenie apetytu,
- nieregularne miesiączkowanie,
- zaburzenia rytmu serca.
Powyższe objawy najczęściej można dostrzec u osób, u których zdiagnozowano niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy, a także takie choroby jak Hashimoto czy choroba Gravesa-Basedowa.
Ponadto u osób, które cierpią na bezsenność z powodów niezwiązanych z zaburzeniami hormonalnymi, zaleca się możliwie jak najszybsze wprowadzenie zmian nawyków lub działań mających na celu odzyskanie spokojnego snu i poprawienie jego jakości. Warto w tym celu też udać się do lekarza. Niedobór snu wpływa bowiem na zwiększenie wydzielania TSH przez przysadkę mózgową, czego dalszym skutkiem może być niedoczynność tarczycy.
Nadczynność tarczycy a bezsenność
Nadczynność tarczycy objawia się obniżonym poziomem hormonu TSH przy jednocześnie podwyższonej wartości fT3 (trójjodotyroniny) i fT4 (tyroksyny). Problemy z tarczycą tego typu skutkują nieustannym pobudzeniem układu nerwowego. W efekcie osoba chora odczuwa ciągłe pobudzenie, co między innymi utrudnia zasypianie i wyciszenie się przed snem. Bezsenność jest więc jednym z typowych objawów nadczynności gruczołu tarczowego.
Nadczynność tarczycy, poza utrudnionym zasypianiem, sprawia też, że sen jest spłycony i trudno przespać dokładnie tyle czasu, ile rzeczywiście potrzebuje organizm. Prowadzi to do niedostatecznej regeneracji organizmu i uczucia permanentnego zmęczenia odczuwanego w ciągu dnia. Przy nadczynności tarczycy często w nocy dochodzi też do nieprawidłowości w zakresie regulacji temperatury ciała, czego efektem bywają nocne poty. Te natomiast prowadzą do częstych wybudzeń, dyskomfortu i obniżenia jakości snu.
Niedoczynność tarczycy a brak snu
Mimo że problemy ze snem są charakterystyczne przede wszystkim dla nadczynności tarczycy, istnieje również zależność między bezsennością a niedoczynnością tarczycy. Część osób, u których występuje zwiększone wydzielanie hormonu TSH, zgłasza bowiem również problem niedoboru snu. Często ma to związek z obecnością bezdechu sennego – innego objawu wykazującego zależność z niedoczynnością gruczołu. Bezdech senny przyczynia się z kolei do częstych wybudzeń w nocy, a to znacznie obniża jakość snu.
Niedoczynności tarczycy towarzyszy również m.in. ciągłe zmęczenie i senność, niskie ciśnienie tętnicze, sucha skóra, odczuwanie przez chorych zimna, nawet podczas upalnych dni. Schorzenie to może występować też w postaci utajonej, dlatego tak ważne jest wykonywanie regularnych badań i niebagatelizowanie niepokojących objawów.
Leczenie bezsenności i zaburzeń snu przy chorobach tarczycy
Niezależnie od zaburzeń pracy tarczycy zawsze warto wyeliminować problemy ze snem. Przy kłopotach hormonalnych leczenie bezsenności przebiega dwutorowo. Po pierwsze, kluczowe jest wyrównanie poziomu hormonów, co jest możliwe dzięki zażywaniu odpowiednio dobranych leków i stałej opiece endokrynologa. Po drugie, kluczowa jest zmiana złych nawyków i zadbanie o prawidłową higienę snu. Warto wprowadzić też techniki relaksacyjne i wyciszające, takie jak np. joga, które mają na celu ułatwianie zasypiania.
Źródła:
- Suwała Sz., Junik R., Problematyka zaburzeń snu w kontekście chorób tarczycy, w: Problemy nauk medycznych o zdrowiu, red. K. Pujer, Wrocław 2015, s. 16-25.
- Miśkiewicz P., Bednarczuk T., Nadczynność tarczycy – objawy, przyczyny, leczenie nadczynności tarczycy, stężenie TSH, FT3 i FT4 we krwi, https://www.mp.pl/nadczynnosc-tarczycy (dostęp 18.10.2023).
- Miśkiewicz P., Bednarczuk T., Niedoczynność tarczycy – przyczyny, objawy i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/niedoczynnosc-tarczycy (dostęp 18.10.2023).
