Zaburzenia snu to częsta przyczyna wizyt pacjentów w gabinecie lekarskim. Jednym z diagnozowanych problemów jest m.in. hipersomnia, czyli nadmierna senność w ciągu dnia, która znacznie obniża jakość funkcjonowania i zakłóca codzienne życie chorego. Dowiedz się, jakie są przyczyny hipersomnii, jak przebiega diagnostyka i leczenie nadmiernej senności. Poznaj metody, dzięki którym odzyskasz komfort życia i poradzisz sobie z tą uciążliwą dolegliwością zdrowotną.
Czym jest hipersomnia i jak często występuje? Etiologia nadmiernej senności. Narkolepsja
Jak pokazuje praktyka lekarska, coraz więcej ludzi ma problemy ze snem. O ile krótka drzemka w ciągu dnia może przynieść nam wiele korzyści, o tyle patologicznie wzmożona ciągła senność, czyli hipersomnia, jest stanem, który wymaga zwrócenia się o pomoc do specjalisty i podjęcia odpowiedniego leczenia. Szacuje się, że z hipersomnią zmaga się około 5% populacji. Kto jest narażony na tego typu zaburzenia snu? Skłonność do zasypiania podczas czuwania można zaobserwować u pacjentów z niskim ciśnieniem tętniczym i chorobami układu krążenia. Dość często obserwujemy nadmierną senność u osób starszych, co może mieć związek z chorobami przewlekłymi, np. cukrzycą, schorzeniami nerek, wątroby, jak i niektórymi przyjmowanymi lekami.
Do innych czynników sprawczych hipersomnii zaliczamy m.in.:
- długotrwały niedobór snu w nocy,
- złą dietę,
- nieregularny tryb życia,
- chroniczny stres,
- nadwagę lub otyłość,
- bezdech senny,
- urazy głowy,
- uzależnienie od alkoholu,
- zaburzenia psychiczne,
- choroby neurologiczne,
- choroby somatyczne.
Mało znaną postacią tego zaburzenia snu jest hipersomnia idiopatyczna (inaczej hipersomnia pochodzenia mózgowego, hipersomnia pierwotna), której przyczyny są jak dotąd nieznane. Jednak podobnie jak narkolepsja ma ona prawdopodobnie związek z nieprawidłową pracą ośrodkowego układu nerwowego. Niestety to zaburzenie neurologiczne zwykle towarzyszy pacjentom do końca ich życia. Możemy jedynie zapobiegać objawom choroby. Warto dodać, że narkolepsja jest konsekwencją uszkodzenia części mózgu odpowiedzialnej za produkcję hipokretyny (oreksyny), neuropeptydu, który stabilizuje sen.
Jakie są objawy hipersomnii? Gorsza jakość snu, senność i zmęczenie
Jakie są charakterystyczne objawy hipersomnii? Pacjenci zmagający się z tym zaburzeniem przede wszystkim odczuwają nadmierną senność, która doskwiera im mimo przespania całej nocy. Patologicznej senności w ciągu dnia nierzadko towarzyszy również:
- uczucie lęku i niepokoju,
- rozdrażnienie i irytacja (spowodowane ciągłym zmęczeniem),
- trudności z pamięcią i koncentracją,
- nadwrażliwość na zapachy,
- omamy wzrokowe,
- spowolnienie mowy,
- upośledzone funkcjonowanie w rodzinie, życiu społecznym i zawodowym.
Osoby cierpiące na hipersomnię mają problemy z wykonywaniem rutynowych czynności, odczuwają znużenie i zniechęcenie. Zdarza się, że chorzy na hipersomnię sięgają po używki i są bardziej narażeni na uzależnienie od środków pobudzających.
Jak rozpoznać hipersomnię? Diagnostyka zaburzeń snu
Nie da się ukryć, że rozpoznanie choroby jest trudne. Prawidłowe zdiagnozowanie hipersomnii wymaga wykonania szeregu badań, w tym polisomnografii (EEG, EMG, EOG), testu utrzymania czuwania i testu wielokrotnej latencji snu. Jednym z podstawowych narzędzi diagnostycznych, dzięki któremu możemy rozpoznać ten stan patologiczny, jest tzw. skala senności Epworth (ang. Epworth Sleepiness Scale, ESS) – na jej podstawie pacjent określa prawdopodobieństwo zaśnięcia w danych sytuacjach życia codziennego, stosując oznaczenia od 0 do 3. Wynik powyżej 10 punktów oznacza nadmierną senność (hipersomnię).
Na czym polega leczenie hipersomnii? Jak pokonać nadmierną senność i ciągłe zmęczenie?
Jak zwalczyć senność w ciągu dnia? Hipersomnia pierwotna (czyli narkolepsja i hipersomnia idiopatyczna) obejmuje leczenie farmakologiczne. Natomiast u pacjentów z hipersomnią wtórną stosujemy metody behawioralne. Przykładowo pacjent ma za zadanie wydłużyć czas snu nocnego do przynajmniej 8 godzin i wprowadzić krótkie drzemki w ciągu dnia (nie dłuższe niż 30 minut). Jednym z zaleceń jest też unikanie oglądania TV i korzystania ze smartfona przed snem oraz dbanie o utrzymanie optymalnej temperatury w sypialni. W ramach terapii warto też zaopatrzyć się w dobry materac do łóżka i wprowadzić do rutyny życia regularną aktywność fizyczną.
Hipersomnia – FAQ
Co to jest hipersomnia?
Hipersomnia to zaburzenie snu charakteryzujące się nadmierną sennością w ciągu dnia, pomimo odpowiedniej ilości snu w nocy. Osoby z hipersomnią mogą odczuwać potrzebę drzemki w ciągu dnia i mieć trudności z utrzymaniem czujności w trakcie codziennych aktywności. Hipersomnia może być spowodowana przez różne czynniki, w tym zaburzenia snu takie jak narkolepsja, czy inne schorzenia jak depresja lub niedoczynność tarczycy.
O czym świadczy nadmierna senność?
Nadmierna senność może świadczyć o wielu problemach zdrowotnych, takich jak zaburzenia snu (np. bezdech senny), problemy psychiczne (np. depresja), niedobory witamin czy inne schorzenia, jak cukrzyca lub anemia. Może także wynikać z niewłaściwej higieny snu, stresu czy przepracowania. W przypadku uporczywej nadmiernej senności warto skonsultować się z lekarzem, aby zidentyfikować i leczyć przyczynę.
Czy spanie 12 godzin jest normalne?
Spanie 12 godzin na dobę może być normalne dla niektórych osób, zwłaszcza dzieci, nastolatków lub osób powracających do zdrowia po chorobie. Jednak dla większości dorosłych tak długi sen może wskazywać na problem zdrowotny, taki jak np. zaburzenia snu, depresja, niedoczynność tarczycy itp. Jeśli regularnie śpisz 12 godzin i nadal czujesz się zmęczony, warto skonsultować się z lekarzem.
Źródła:
- https://www.czytelniamedyczna.pl/2099,problemy-diagnostyczne-w-zespole-nawracajacej-sennosci-kleinegolevina.html (data odczytu: 4.06.2024).
- https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/bezsennosc/71407,hipersomnie-nadmierna-sennosc (data odczytu: 4.06.2024).
- https://zdrowie.pap.pl/psyche/sen-co-za-duzo-niezdrowo (data odczytu: 4.06.2024).
