Sen i odpowiedni odpoczynek są niezbędne do życia. Pozwalają zregenerować siły, odpocząć i przygotować się do kolejnego dnia pełnego wyzwań oraz aktywności. Niestety różnego rodzaju zaburzenia oddychania w czasie snu, zmniejszony przepływ powietrza, pojawiające się chrapanie, a niekiedy też niebezpieczny dla zdrowia i życia obturacyjny bezdech senny mogą prowadzić do wielu problemów związanych nie tylko z uczuciem niewyspania. To również gorsze samopoczucie, osłabiona koncentracja i pamięć, drażliwość i wiele innych dolegliwości. Aby wyeliminować problemy z zasypianiem oraz przywrócić prawidłowy, zdrowy sen, niezbędne jest wcześniejsze poznanie przyczyny problemu, w czym pomaga badanie zaburzeń snu, czyli polisomnografia. Sprawdź, co pokazuje wynik badania i na czym polega taka diagnostyka.
Polisomnografia – co to jest i na czym polega badanie jakości snu?
Badanie polisomnograficzne snu pozwala na dokładną obserwację snu pacjenta – od momentu jego zaśnięcia aż do pełnego wybudzenia – i tym samym wykrycie wszelkich nieprawidłowości oraz zjawisk mających miejsce w trakcie snu. W przebiegu badania rejestrowane są wszystkie procesy zachodzące w organizmie takie, jak: poziom tlenu we krwi, czynność serca oraz reakcje fizjologiczne.
Uproszczoną formą badania snu jest poligrafia. Jednak polisomnografia to badanie, które pozwala znacznie dokładniej i pełniej zdiagnozować pacjenta. Jest stosowane zwłaszcza w celu stwierdzenia obturacyjnego bezdechu sennego, choć nie jest to jedyne wskazanie dla tego działania.
Polisomnografia – jak wygląda badanie polisomnograficzne?
Badanie polisomnograficzne składa się z czterech procedur, które analizują odmienne procesy zachodzące w trakcie snu w ciele pacjenta. Należy do nich EEG, EKG, EMG oraz EOG.
- EEG – elektroencefalografia dotyczy oceny bioelektrycznych czynności mózgu. Podczas tego etapu na głowie pacjenta umieszczane są specjalne elektrody.
- EKG – elektrokardiografia bada czynność serca. Na tym etapie do klatki piersiowej mocowane są elektrody rejestrujące zapis pracy serca.
- EMG – elektromiografia pozwala ocenić pracę nerwów i mięśni w poszczególnych stadiach snu. Podczas tego działania specjalne czujniki są umieszczane na podbródku osoby badanej oraz kończynach dolnych.
- EOG – elektrookulogram to monitorowanie ruchów gałki ocznej. W tym przypadku elektrody zostają umieszczone w okolicach oczu.
Ponadto w pobliżu ust pacjenta umieszcza się czujnik temperatury i przepływu powietrza, a także mikrofon. Urządzenia ułatwiają pomiar oddychania podczas snu, a także zanotowanie dźwięków, które wydaje chory. Na klatce piersiowej i brzuchu umieszcza się pasy oddechowe w celu oceny wysiłku oddechowego wykonywanego we śnie przez pacjenta. Ponadto w badaniu wykorzystuje się też aktygraf i pulsoksymetr.
W badaniu polisomnograficznym korzysta się również z kamery, która rejestruje ruchy i zachowanie pacjenta w trakcie snu. Wszystkie urządzenia, zarówno do pomiaru przepływu krwi tętniczej, jak i mierzenia parametrów oddechowych klatki piersiowej i brzucha czy umieszczane w okolicy ust, są zakładane jak najswobodniej. Pacjent ma możliwość wyjścia do toalety. Aby jednak wykluczyć obturacyjny bezdech senny lub go potwierdzić, a wynik był miarodajny, polisomnografia powinna trwać co najmniej 6 godzin.
Polisomnografia – wskazania do badania
Polisomnografia pozwala ustalić wzorzec oddychania pacjenta. Dlatego jednym z głównych wskazań do jego wykonania jest podejrzenie występowania obturacyjnego bezdechu sennego, którego obecność może mieć poważne skutki zdrowotne. Badanie wykonuje się również w przypadku innych zaburzeń oddychania podczas snu, łącznie z podejrzeniem zwężenia dróg oddechowych.
Polisomnografię warto wykonać także w przypadku występowania takich objawów, jak: chroniczne zmęczenie, brak koncentracji, problemy z pamięcią, poranne bóle głowy czy bezsenność. Jakie badania ponadto warto dodać do diagnostyki? Na to pytanie pozwala odpowiedzieć właśnie polisomnografia. Często też badanie polisomnograficzne snu przeprowadza się u osób chorych na padaczkę. Stanowi również uzupełnienie diagnostyki w przypadku, gdy zwykłe badanie poligraficzne nie pozwala postawić jednoznacznej diagnozy.
Jak przygotować się do badania snu?
Polisomnografia jest badaniem dość specyficznym, które najczęściej przeprowadza się w warunkach szpitalnych. Zwykle na badanie pacjent zgłasza się w godzinach wieczornych. Wykonanie go nocą jest najłatwiejsze z fizjologicznego punktu widzenia. Aby jednak za pomocą tej metody zbadać przebieg snu, najpierw przeprowadza się szczegółowy wywiad lekarski. Pacjent musi poinformować o przyjmowanych lekach i swoich chorobach. W przeciwnym razie wynik badania mógłby nie być miarodajny.
W dniu badania nie należy spożywać alkoholu, kofeiny ani napojów energetycznych. Nie należy też pić naparów ziołowych ani zażywać żadnych środków nasennych. Wówczas wykrycie zaburzeń snu także byłoby niemiarodajne. Nie zaleca się również spożywania dużych posiłków.
Noc w szpitalu bywa dość stresującym przeżyciem, podobnie jak sam fakt wykonywania badania. Zaśnięcie w nowym miejscu może ułatwić zabranie ze sobą własnej kołdry czy poduszki. Należy też pamiętać o wygodnej piżamie. Warto wybrać rozpinaną z przodu, co ułatwi przymocowanie czujników na brzuchu i klatce piersiowej. Trzeba także zabrać ze sobą przyjmowane na co dzień leki.
Bezdech senny i inne zaburzenia a polisomnografia – przeciwwskazania
Badanie jakości snu jest działaniem w pełni bezpiecznym i nieinwazyjnym, a także bezbolesnym. Nie istnieją żadne przeciwwskazania do jego przeprowadzenia. Może być wykonane zarówno u dzieci, kobiet w ciąży, jak i osób starszych lub obarczonych poważnymi schorzeniami współistniejącymi.
Źródła:
- Pracki Tadeusz, Pracka Daria. Rozwój metod badawczych nad czynnością bioelektryczną mózgu we śnie. Sen 6.1 (2006): 30–29.
- Gawlik Katarzyna. Subiektywna jakość snu, a częstość podejmowania zachowań prewencyjnych i ryzykownych związanych z korzystaniem z urządzeń z ekranami emitującymi światło niebieskie. (2021).
- Kiciński Paweł i wsp. Obturacyjny bezdech senny – zasady diagnostyki i leczenia. „Forum Medycyny Rodzinnej”. T. 6. Nr 5. 2012.
